Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 33 Cánh diều Ngữ văn lớp 12 trang 33 sách Cánh diều tập 1

Tài liệu Soạn văn 12: Thực hành tiếng Việt trang 33, hướng dẫn giải bài tập phần tiếng Việt trong SGK.

Bạn đọc có thể tham khảo nội dung chi tiết được Blogdoanhnghiep.edu.vn giới thiệu ngay sau đây để chuẩn bị bài nhanh chóng hơn.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 33

Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật

Câu 1. Từ hiểu biết về ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật, hãy nêu nhận xét về các lời thoại dưới đây của nhân vật người đàn bà hàng chài trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa ( Nguyễn Minh Châu)

a. Người đàn bà hướng về phía Đẩu, tự nhiên chắp tay vái lia lịa:

– Con lạy quý tòa…

– Sao, sao?

– Quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó…

b. – Chị cám ơn các chú! – Người đàn bà đột nhiên thốt lên bằng một giọng khẩn thiết – Đây là chị nói thành thực, chị cám ơn các chú. Lòng các chú tốt, nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn… cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của các người làm ăn… cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc…

Chỉ mấy lời mào đầu ấy, người đàn bà đã mất hết cái vẻ ngoài khúm núm, sợ sệt.

Hướng dẫn giải:

a. Nhân vật người đàn bà sử dụng ngôn ngữ trang trọng, thể hiện qua cách xưng “con” – gọi “quý tòa” và hành động “chắp tay vái lia lịa”

b. Nhân vật người đàn bà sử dụng ngôn ngữ thân mật, thể hiện qua cách xưng “chị” – gọi “cách chú”, giọng điệu của người từng trải, thấu hiểu lẽ đời

Câu 2. Tìm nhận xét của người kể chuyện trong mỗi đoạn văn dưới đây (trích truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu) về ngôn ngữ của nhân vật Đẩu. Vì sao người kể chuyện nhận xét như vậy?

a. Tự nhiên anh rời chiếc bàn đến đứng vịn vào lưng ghế người đàn bà ngồi, giọng trở nên đầy giận dữ, khác hẳn với giọng một vị chánh án:

– Ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng. Cả nước không có một người chồng nào như hắn. Tôi chưa hỏi tội của hắn mà tôi chỉ muốn bảo ngay với chị: chị không sống nổi với cái lão đàn ông vũ phu ấy đâu. Chị nghĩ thế nào?

b. – Tùy bà! – Đẩu thay đổi cách xưng hô, khoác lên mình cái cung cách bề ngoài của một vị chánh án – chủ trương nguyên tắc của chúng tôi là kêu gọi hòa thuận… Đang ngồi cúi xuống, người đàn bà bỗng ngẩng lên nhìn thẳng vào chúng tôi, lần lượt từng người một, với một vẻ ban đầu ngơ ngác.

Hướng dẫn giải:

a.

– Lời nhận xét của người kể chuyện: “giọng trở nên đầy giận dữ, khác hẳn với giọng một vị chánh án”

– Người kể chuyện nhận xét như vậy dựa trên hoàn cảnh giao tiếp, thái độ bất bình, giận dữ của Đẩu trước hoàn cảnh của người đàn bà.

b.

– Lời nhận xét của người kể chuyện: “Đẩu thay đổi cách xưng hô, khoác lên mình cái cung cách bề ngoài của một vị chánh án”

– Người kể chuyện nhận xét như vậy dựa trên hoàn cảnh giao tiếp, thái độ của Đẩu khi người đàn bà không chấp nhận li hôn.

Câu 3. Nhận diện, phân tích đặc điểm của ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật ở các đoạn trích sau:

a. Học sinh, sinh viên, trí thức trẻ phải biết cách học để trở thành những công nhân, chuyên viên giỏi, những kĩ sư, bác sĩ, cán bộ giảng dạy xuất sắc, cung cấp cho Nhà nước những cán bộ lãnh đạo, quản lí liêm khiết có trình độ cao, có tầm nhìn xa. Bản thân học sinh và sinh viên phải tự mình khắc phục những suy nghĩ lệch lạc, những tiêu cực của mình cũng như những tệ nạn xã hội đang diễn ra trên đất nước làm cho mọi người, kể cả thanh niên hết sức bất bình, căm giận. Thái độ đúng đắn của mỗi thanh niên là phải biết đấu tranh và vượt qua những yếu kém và tiêu cực đó bằng những hành vi tích cực và bản lĩnh của người chủ xứng đáng của đất nước. Đó là trách nhiệm và sứ mạng của giới trẻ.

(Nguyễn Thị Bình)

b. Con gái yêu quý! Vậy là con gái của mẹ đã lớn thật rồi, cuối cùng cũng đến ngày con phải rời xa vòng tay mẹ để đi học xa nhà. Mẹ vẫn lo lắng y như ngày đầu tiên con đi nhà trẻ, con khóc mà lòng mẹ xót xa. Mẹ biết con không còn mãi bé, cô gái của mẹ đã lớn và đến lúc con phải bay bằng chính đôi cánh của mình, trên bầu trời của con. Con hãy nhớ, cuộc sống không thể tránh khỏi những chông gai, nếu con coi đó là một trò chơi có mạo hiểm, con sẽ thấy nó thú vị, còn nếu con nhìn nó bằng con mắt của bi quan, sợ hãi, nó sẽ là con quái vật nuốt chửng con lúc nào không hay. Chỉ khi con xông pha, trải nghiệm, con mới nhận được những điều giá trị con mong muốn. Con hãy thoải mái tham gia các hoạt động cùng các bạn, làm tình nguyện, đi đến những nơi con muốn nhé!

(Nguyễn Thu Hà)

Hướng dẫn giải:

a.

– Ngôn ngữ trang trọng

– Từ ngữ chuẩn mực, có tính chọn lọc (học sinh, sinh viên, tri thức trẻ, cán bộ, quản lí, lãnh đạo,…)

– Câu văn đầy đủ ngữ pháp

b.

– Ngôn ngữ thân mật

– Từ ngữ giản dị, đời thường

– Cách xưng hô thể hiện mối quan hệ thân thiết: “mẹ – con”, “con gái yêu quý”, “con gái của mẹ”, “cô gái của mẹ”

– Câu văn ngắn gọn

Câu 4. Chọn cách nói phù hợp trong các tình huống giao tiếp dưới đây. Giải thích cách lựa chọn từ ngữ, kiểu câu của em.

Nhân vật giao tiếp/ Nội dung giao tiếp	Bạn mới quen	Bạn thân
Chào hỏi
Hỏi mượn sách	Cậu cho tớ mượn quyển sách này một lát được không?
Hỏi về ước mơ
Hỏi bài tập khó		Bài tập này khó nhằn quá! Giúp tớ đi!

Hướng dẫn giải:

Nhân vật giao tiếp/ Nội dung giao tiếp	Bạn mới quen	Bạn thân
Chào hỏi	Xin chào, cậu khỏe không?	Xin chào!
Hỏi mượn sách	Cậu cho tớ mượn quyển sách này một lát được không?	Cho tớ mượn quyển sách!
Hỏi về ước mơ	Ước mơ của cậu là gì?	Cậu muốn làm nghề gì?
Hỏi bài tập khó	Cậu có thể hướng dẫn cho tới bài này không?	Bài tập này khó nhằn quá! Giúp tớ đi!

………